Đến với cánh đồng chữ - nghĩa là tập Tiểu luận – Phê bình thứ hai của nhà thơ Nguyễn Tự Lập, sau khi tập tiểu luận – phê bình "Đôi nét chấm phá về tác phẩm – tác giả” được ông ra mắt vào năm 2020. Tập sách do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành vào quý III năm 2025, gồm hai phần chính: Phần thứ nhất: Tiểu luận – Phê bình và Phần thứ hai: Cảm nhận của bạn đọc về một số tác phẩm & tác giả. Ngoài ra còn một phần phụ trương là Một số hình ảnh các trại sáng tác lý luận – phê bình văn học nghệ thuật tác giả đã tham gia và Lời giới thiệu do chính tác giả viết nên.
Là một người làm thơ nhưng ông vẫn luôn dành niềm say mê nhất định với lĩnh vực lý luận, phê bình. Tập sách "Đến với cánh đồng Chữ - Nghĩa”, là hành trình tác giả tiếp tục đi sâu vào địa hạt con chữ, ngữ nghĩa của mảnh đất văn chương nói chung, của dòng chảy văn chương vùng Kinh Bắc nói riêng.
Thật vậy, với 24 bài viết trong phần Tiểu luận – Phê bình do chính tác giả Nguyễn Tự Lập tuyển chọn, ông đưa người đọc đi về cái chung của Những yếu tố tác động, chi phối đến thực trạng giá trị Văn học nghệ thuật Việt Nam hiện nay "dưới tác động của nền kinh tế thị trường, xu thế hội nhập quốc tế ngày càng cao, càng sâu rộng, cùng với những tác động chi phối mạnh mẽ của thời công nghệ 4.0, 5.0...” Tiếp đó, ông hướng độc giả tới sắc màu riêng của từng tác giả/ nhân vật trong mỗi bài viết như: về TS. Bùi Như Hải với tập sách Nẻo vào văn xuôi đương đại Việt Nam, hay bài Tình yêu trong thơ Thái Khoát qua thi phẩm: Tiếng chim hót trên cao, hoặc viết về PGS.TS Nguyễn Ngọc Thiện với chuyên luận Đường lối ăn hóa, văn nghệ của Đảng và Lý luận, thực tiễn Nghệ thuật… Và khi đề cập đến khía cạnh riêng, cụ thể đó, những bài tiểu luận – phê bình của nhà thơ Nguyễn Tự Lập, bên cạnh tính học thuật, còn gửi gắm cả yếu tố tình cảm từ góc nhìn của chính tác giả. Điều này làm cho mỗi bài viết đều như được đúc rút từ tấm lòng một con người đã đọc và hiểu không chỉ tác phẩm mà như còn chạm tới tâm hồn nhân vật vậy.
Tuy nhiên, vì cách viết đấy mà đôi chỗ, yếu tố tình cảm, góc nhìn cá nhân như được tác giả trải dài đến lấn át sự khách quan học thuật. Nhưng dẫu vậy, mỗi bài tiểu luận - phê bình trong tập sách "Đến với cánh đồng Chữ - Nghĩa” cũng là một hành trình tác giả Nguyễn Tự Lập dùng văn chương bản thân để đối thoại với văn chương những người thầy, người bạn văn, bạn thơ, đồng chí, đồng đội, hay độc giả của ông. Và hành trình đối thoại đó là sự đối thoại song phương, khi chính ông cũng nhận được những tình cảm, hiện hình qua cảm nhận của bạn đọc về bản thân ông lẫn tác phẩm của ông ở 13 bài viết trong phần hai tập sách này.
Xin chúc mừng tác giả và trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc
NHƯ QUỲNH.
